Cách chọn giống dưa lưới phù hợp
Khi bắt đầu trồng dưa lưới, việc chọn giống phù hợp là rất quan trọng. Hiện nay, thị trường có rất nhiều loại giống dưa lưới như Taki Nhật, Bảo Khuê, Chu Phấn, Khang Nguyên, Kim Ngân, Phụng Tiên, và Thiên Nữ. Tôi thường chọn giống F1 vì chúng có chất lượng cao, quả đạt chuẩn và khả năng nảy mầm rất tốt. Giống F1 không cần ngâm ủ mà có thể trồng trực tiếp, rất tiện lợi. Còn nếu bạn chọn giống nội địa, hãy chú ý đến sức đề kháng và khả năng nảy mầm của hạt, vì những hạt giống không có thương hiệu thường kém chất lượng hơn.
Nếu bạn muốn giữ hạt dưa lưới để trồng lại, hãy nhớ rằng hạt đã trở thành F2 sẽ có độ ngọt giảm và sức đề kháng không cao. Tôi thường khuyên mọi người nên mua giống F1 để đảm bảo năng suất và chất lượng quả tốt nhất. Cách lấy hạt giống dưa lưới cũng rất đơn giản, chỉ cần dùng muỗng nạo hạt ra, rửa sạch lớp nhầy với nước, phơi khô và bảo quản cẩn thận.
Chuẩn bị đất trồng dưa lưới
Để trồng dưa lưới thành công, việc chuẩn bị đất trồng rất quan trọng. Đất trồng phải tơi xốp, giàu dinh dưỡng, sạch mầm bệnh và thoát nước tốt. Tôi thường sử dụng hai loại giá thể phù hợp nhất: giá thể tự phối trộn và giá thể ươm giống SFARM.
Giá thể tự phối trộn theo tỉ lệ bao gồm: 30 – 35% mụn dừa SFARM đã qua xử lý chất chát, 30% đất thịt hoặc đất phù sa, 5 – 10% trấu hun nguyên cánh, 20% phân trùn quế cao cấp SFARM Pb01, 10% phân dơi, phân chuối ủ, bánh dầu, và 5gr vôi cho chậu nhỏ trồng một cây. Sau khi trộn đều các thành phần, tôi thường dùng màng phủ kín và tưới nước ẩm thường xuyên trong 1 tuần trước khi trồng. Sau đó, pha chế phẩm nấm đối kháng Trichoderma Plus Humic SFARM tưới lên bề mặt giá thể, tiếp tục đậy kín và tưới ẩm 2 tuần là có thể bắt đầu trồng.
Giá thể ươm giống SFARM là một lựa chọn khác rất tiện dụng và phù hợp cho việc trồng dưa lưới tại nhà. Giá thể này 100% hữu cơ, được phối trộn theo công thức chuyên biệt, chứa đầy đủ các thành phần tạo độ tơi xốp như mùn hữu cơ, trấu hun, mụn dừa, và giàu dinh dưỡng dễ tiêu như phân trùn quế, phân gà hữu cơ. Đặc biệt, giá thể này còn sạch mầm bệnh nhờ chứa nấm đối kháng Trichoderma và bột neem, giúp loại trừ triệt để các bệnh về rễ trên cây con.
Kỹ thuật gieo hạt và chăm sóc cây con
Gieo hạt và chăm sóc cây con là bước đầu tiên và quan trọng trong quá trình trồng dưa lưới. Đầu tiên, ngâm hạt với nước ấm theo tỷ lệ 2 sôi : 3 lạnh từ 4 – 6 tiếng. Sau đó, dùng vải có khả năng giữ ẩm tốt để ủ hạt. Khi hạt bắt đầu nứt nanh sau 24 giờ ủ, tôi sẽ cho vào bầu ươm đã chuẩn bị giá thể ươm hạt, phủ một lớp mỏng giá thể lên bề mặt và để nơi râm mát, tưới nước giữ ẩm.
Sau 2 ngày, hạt sẽ bắt đầu nảy mầm và sau 8 – 10 ngày, cây sẽ ra 2 lá thật, lúc này có thể đem trồng. Tôi thường lưu ý rằng từ lúc hạt nảy mầm, chỉ cần tưới nước với lượng vừa đủ để cây phát triển, nếu tưới quá nhiều sẽ khiến úng hạt và không nảy mầm.
Cách trồng dưa lưới trong chậu và ngoài vườn
Dưa lưới có thể trồng trong chậu hoặc ngoài vườn, tùy vào không gian và điều kiện của bạn. Khi trồng trong chậu, tôi thường chọn loại chậu có dung tích khoảng 40 lít, mỗi chậu có thể trồng được 1-2 cây tùy kích thước. Đục một số lỗ thoát nước ở thành chậu để tránh ngập úng và thất thoát dinh dưỡng.
Khi trồng ngoài vườn, bạn cần chuẩn bị đất tơi xốp và giàu dinh dưỡng. Đất trồng cây đa dụng SFARM là lựa chọn phù hợp, với hàm lượng đất thịt và mùn hữu cơ cao, chứa Trichoderma và vi sinh vật có lợi, giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cây. Khoảng cách trồng thường là gốc cách gốc 40cm, hàng cách hàng 120cm.
Bí quyết tưới nước và bón phân cho dưa lưới
Tưới nước và bón phân là hai yếu tố quan trọng giúp dưa lưới phát triển tốt và cho quả ngon ngọt. Sau khi trồng cây con, tôi thường tưới nước thường xuyên, giữ đủ ẩm cho đất trồng khoảng 0,5 – 0,7 lít/cây/ngày. Khi thời tiết quá nắng nóng, tôi sẽ tăng lượng nước tưới và tưới ít hơn vào những ngày ẩm mát. Đặc biệt, trước khi thu hoạch 8 – 10 ngày, cần cắt giảm lượng nước tưới để tăng độ ngọt và độ giòn của quả.
Về bón phân, tôi thường bón phân theo từng giai đoạn phát triển của cây. Khi cây được 3-4 lá, tôi tưới phân đạm với liều lượng 1/2 chén hoà với 7 – 8 lít nước. Khi cây đã ra được nhiều lá và xuất hiện nhiều nụ non, tôi pha theo tỷ lệ 3 đạm : 1 lân : 2 kali cùng với 7 – 8 lít nước, tưới cách ngày. Khi quả non bắt đầu nhú, tôi pha phân lân với liều lượng khoảng ⅔ chén hoà với 7 – 8 lít nước. Từ giai đoạn quả phình ra đến khi quả chín, tôi bón thêm phân NPK, phân kali và phân đạm hàng tuần cho đến trước khi thu hoạch tầm 15 ngày thì ngừng bón.
Phòng trừ sâu bệnh hại dưa lưới
Trong quá trình chăm sóc dưa lưới, việc phòng trừ sâu bệnh là không thể bỏ qua. Tôi thường phun thuốc ngừa bọ trĩ 1 lần khi cây có 3 – 4 lá thật, pha 70% theo liều hướng dẫn trên bao bì. Dùng các loại bẫy pheromone để dẫn dụ ruồi vàng, để cách xa khu vực trồng 2 – 3m. Khi cây tầm 10 lá, tôi phun Bihopper ngừa sâu và bọ trĩ tiếp 1 lần, vẫn pha 70% liều dùng để ngừa nếu chưa phát hiện sâu bệnh.
Phun vi sinh Emina – P ngừa nấm bệnh định kỳ 5 ngày/lần từ lúc trồng cây con, với liều lượng 10ml/l nước. Phun vi sinh đối kháng Trichoderma để ngừa bệnh héo xanh cho cây, tưới lần 1 khi cây được 6 – 7 lá thật và lần 2 lúc quả bắt đầu tạo lưới. 10 ngày cuối, tôi thường xuyên kiểm tra đít quả để tránh bị thối đít, tỉa lá dọn vườn thông thoáng, giãn mật độ trồng vào mùa mưa.
Kỹ thuật làm giàn và hướng dẫn leo giàn cho dưa lưới
Dưa lưới là cây leo, nên việc làm giàn là cần thiết để cây phát triển tốt. Khi cây có 5 – 6 lá thật, tôi tiến hành làm giàn cho dưa lưới. Có thể đóng cọc hoặc dùng dây nilon buộc nhẹ vào giàn lưới. Vì dưa lưới có quả to và nặng, nên cần chú ý đến việc treo quả và tránh để quả làm gãy thân cây.
Cách thụ phấn cho dưa lưới để tăng năng suất
Thụ phấn là bước quan trọng để dưa lưới đậu quả nhiều và năng suất cao. Phân biệt hoa đực và hoa cái: hoa cái mọc từ nách lá, mỗi nách có 1 hoa và có bầu nhỏ phía dưới cánh hoa; hoa đực mọc từ nách nhánh, mỗi nách có 1 cụm nhiều hoa và không có bầu nhỏ.
Thời điểm thụ phấn tốt nhất là khi đầu hoa cái chuyển vàng, nên thụ phấn vào lúc 6 – 8 giờ sáng. Tôi thường thụ phấn từ nách lá thứ 9 – nách lá 15, ngắt hoa đực, vặt sạch cánh, để lại phần nhị hoa chứa phấn màu vàng, rồi xoay đều nhị hoa đực xung quanh nhụy hoa cái. Nếu sợ không đủ phấn, có thể dùng 2 – 3 hoa đực/1 hoa cái hoặc dùng chổi sơn loại nhỏ hoặc bông tăm quét phấn từ nhị đực sang nhụy cái.
Tránh cầm nắm hoa cái để không làm xước, gãy. Nếu vườn quá nhiều, nên nhờ sự trợ giúp thụ phấn từ ong. Trong giai đoạn chuẩn bị thụ và thụ phấn, không nên phun nước lên lá, hoa. Nguyên nhân hoa cái vàng trước khi nở có thể do cây quá yếu, suy dinh dưỡng, chèo quá thấp, côn trùng chích hút, nấm bệnh hoặc bón phân, phun thuốc quá liều. Nguyên nhân hoa cái vàng không phình sau khi thụ giống có thể do các nguyên nhân trên, cộng với việc thụ phấn không hoàn chỉnh, phấn bị ướt, gặp nước, mưa. Nếu trời mưa sau khi thụ, cần thụ phấn lại vào ngày hôm sau.
Quy trình thu hoạch dưa lưới
Dưa lưới cho thu hoạch sau 75 – 90 ngày tùy giống từ ngày gieo hạt. Tính từ ngày quả bắt đầu phình ra đến ngày chín khoảng 1 tháng. Quả dưa khi chín thường có màu trắng ngà hoặc màu vàng, mùi thơm, gân lưới xuất hiện rõ và cuốn của dưa lưới nứt xung quanh. Sau khi hái dưa, tôi thường để nơi thoáng mát trong nhà thêm một hai ngày nữa, khi ăn dưa sẽ ngọt và ngon hơn. Trước khi thu hoạch, nên ngưng nước 7 ngày để dưa ráo nước và giòn ngon.
Bảo quản dưa lưới sau khi thu hoạch
Sau khi thu hoạch, dưa lưới cần được bảo quản đúng cách để giữ được độ tươi ngon. Tôi thường để dưa ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao. Nếu muốn bảo quản lâu hơn, có thể đặt dưa trong tủ lạnh, nhưng không nên để quá lâu vì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng quả. Ngoài ra, nên bọc quả bằng bao trái cây hoặc túi vải không dệt để tránh ruồi vàng chích hút và giữ độ ẩm cho quả.
Những lưu ý quan trọng khi trồng dưa lưới
Khi trồng dưa lưới, có một số lưu ý quan trọng mà bạn cần nhớ. Đầu tiên, dưa lưới là cây ưa sáng, nên trồng ở nơi đầy đủ ánh sáng, ít trực xạ nắng sáng đến 13h. Có thể trồng dưa lưới trên sân thượng, ở ban công hoặc trên mái nhà. Thứ hai, nếu bạn có nhà màn, sẽ giảm được các tác động ngoài tự nhiên như mưa, gió và hạn chế đáng kể sâu bệnh hại. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể trồng dưa lưới mà không cần nhà màn.
Thứ ba, dưa lưới cần dây leo hoặc giá đỡ để phát triển tốt, vì thế cần chuẩn bị dây leo hoặc cây gỗ, thanh tre để làm giàn leo cho dưa. Khi quả phát triển lớn, cần có móc treo hỗ trợ quả để tránh đứt thân cây. Cuối cùng, hãy chú ý đến việc phòng ngừa sâu bệnh và chăm sóc đúng kỹ thuật để đảm bảo dưa lưới phát triển tốt và cho quả ngon ngọt.
Kết bài: Tổng kết và lời khuyên cho người trồng dưa lưới
Trồng và chăm sóc dưa lưới tại nhà không hề khó nếu bạn nắm vững những kỹ thuật cơ bản. Từ việc chọn giống, chuẩn bị đất, gieo hạt, chăm sóc cây con, đến tưới nước, bón phân, phòng trừ sâu bệnh, làm giàn, thụ phấn, thu hoạch và bảo quản, mỗi bước đều cần sự chăm chút và quan tâm đúng mức. Tôi hy vọng rằng những thông tin và kinh nghiệm chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp bạn có những quả dưa lưới ngon ngọt, an toàn cho gia đình mình. Chúc bạn thành công và có một mùa vụ bội thu!
Xem thêm Làm sao để phân biệt nông sản sạch và nông sản ‘gắn mác sạch’?
Nếu bạn cần thêm thông tin về các loại cây trồng khác, hãy tham khảo thêm các bài viết khác trên trang web của chúng tôi. Chúc bạn luôn có những vụ mùa thành công và tràn đầy niềm vui từ việc trồng cây.
